Zdarza Ci się mieć trudności z pozyskaniem kandydatów?

Zdarza Ci się mieć trudności z pozyskaniem kandydatów?

[post_title]

[post_published]

PROGRES

Trudność dotarcia do atrakcyjnych kandydatów wynika często z pasywności potencjalnych pracowników, którzy generalnie są zadowoleni z aktualnego miejsca pracy, nie mają czasu na poszukiwania, nie znają możliwości jakie może zaoferować im rynek pracy i działające na nim firmy, kierują się obiegowymi, nie zawsze prawdziwymi opiniami, czy też po prostu obawiają się ryzyka związanego ze zmianą pracy. Nie bez znaczenia jest też specyfika branży i podaż kandydatów konkretnej specjalizacji w danym regionie.

Co zrobić, gdy pożądani kandydaci znajdują się poza zasięgiem działania ogłoszeń o pracę i dotychczasowych metod rekutacji? W jaki sposób pozyskać wartościowe osoby do współpracy i przy okazji świadomie budować własną markę?

Jedną z możliwości jest direct search, czyli bezpośrednie docieranie do interesujących nas kandydatów. Oferta pracy jest wtedy precyzyjnie kierowana do osób odpowiadających profilowi stanowiska. Direct search w procesie rekrutacji to kontaktowanie się z tymi osobami, które z dużym prawdopodobieństwem będą w stanie zrealizować zadania jakie stawia firma, bez względu na to czy są, czy nie są one aktywnymi kandydatami.

Poza zwiększeniem puli potencjalnych pracowników o kandydatów pasywnych, pojawia się dzięki wykorzystaniu tej metody unikalna możliwość promowania marki pracodawcy. Mamy pewność, że idea danego stanowiska i oferta są właściwie zaprezentowane i zrozumiane przez kandydatów. Indywidualny, profesjonalny kontakt pozwala na budowanie osobistych relacji z kandydatami. Te przekładają się na większe zaangażowanie, rozpoznawalność i pozytywny odbiór pracodawcy w przyszłości, niezależnie od efektu danej rozmowy. Skracamy czas potrzebny na zatrudnienie właściwej osoby, unikając również przypadkowych aplikacji i rozczarowania kandydatów.

Co w praktyce oznacza dobry proces direct search?

Kluczem do sukcesu jest przygotowanie rzetelnego profilu poszukiwanego kandydata. Trafnie zadane pytania i wyczerpujące odpowiedzi dotyczące kompetencji, relacji w firmie, zadań, wyzwań i planów w różnych perspektywach czasowych pozwalają na zbudowanie atrakcyjnej komunikacji dla danej grupy kandydatów i określenia sposobów bezpośredniego dotarcia do nich.

Popularne jest korzystanie z portali branżowych, analizy aktywności na forach pozwalają zidentyfikować osoby, które dzielą się wartościowymi spostrzeżeniami w tematach powiązanych z daną rekrutacją. Standardem jest docieranie do interesujących nas kandydatów za pośrednictwem social media i profesjonalnych portali. Wiele osób prezentuje swoje doświadczenia zawodowe w Internecie, dając przestrzeń do inicjatywy ze strony rekrutera.

Skuteczny direct search bazuje na unikalnej, szerokiej sieci kontaktów, pieczołowicie budowanej przez lata przez profesjonalnego rekrutera. Dzięki temu, dotarcie w krótszym czasie do pożądanych osób staje się możliwe. Wiele osób twierdzi, że referencje i rekomendacje to bezcenne źródło informacji o ludziach. Nic nie zwalnia jednak z konieczności osobistej, wnikliwej weryfikacji kompetencji każdego, nawet najbardziej zachwalanego kandydata.

Sposób dotarcia do odpowiednich kandydatów jest zawsze projektowany indywidualnie dla każdego projektu i tylko od nas zależy, jak wykorzystamy drzemiący w nim potencjał i zasoby kreatywności. Przykładem i inspiracją niech będzie poszukiwanie np. handlowca z branży budowlanej poprzez podjęcie działań o charakterze „mystery shopper”. Odgrywając rolę potencjalnego klienta jesteśmy w stanie w realnych sytuacjach zaobserwować poziom kompetencji i na tej podstawie podjąć decyzje o kolejnych krokach.

Komunikacja oferty ma kluczowe znaczenie dla pozyskania uwagi potencjalnego kandydata. Celem jest zbudowanie z nim relacji na tyle, aby stał się ambasadorem oferty – to plan minimum. Wyeksponowanie atutów oferty i zaprezentowanie ich w sposób który będzie atrakcyjny dla konkretnej osoby staje się profesjonalnym wyzwaniem. Oferta jedna, a motywacji osób może być bowiem wiele. Umiejętność słuchania, uczciwość, wytrwałość w tym momencie przybliżają do pozyskania kandydata.

Direct search jest niezwykle pomocną metoda, podwyższa skuteczność i skraca czas działań rekrutacyjnych szczególnie w przypadku rekrutacji na stanowiska specjalistyczne. Jest równocześnie czasochłonnym procesem, wymaga precyzji, dużej uważności i autentycznego osobistego zaangażowania w docieranie do kandydatów. Osoba prowadząca taki proces musi być niezwykle zdeterminowana i posiadać ponadprzeciętne kompetencje komunikacji oraz doskonałe obycie biznesowe. Perfekcyjny warsztat rekruterski związany z weryfikacją kompetencji kandydatów w powiązaniu z umiejętnościami analitycznymi, kreatywnością i doświadczeniem w działaniach marketingowych daje komfort, że proces rekrutacji z wykorzystaniem direct search zakończy się sukcesem. Jeśli dodamy do tego ekspertyzę w danej branży, szeroką sieć kontaktów i możliwość sięgnięcia do referencji na terenie całej Polski, korzystania z potencjału zespołu pasjonatów rozproszonego geograficznie, to pozyskiwanie trudno dostępnych kandydatów może zamienić się w partnerski, wartościowy projekt firmy i osób realizujących direct search.

Więcej wpisów

Jak zrekrutować duże wolumeny pracowników w krótkim czasie?

Jak zrekrutować duże wolumeny pracowników w krótkim czasie?

Zapotrzebowanie na zatrudnienie dużej grupy pracowników w krótkim czasie to wyzwanie, przed którym stają przedsiębiorstwa produkcyjne, logistyczne i budowlane. Nie da się ukryć, że nawet najbardziej rozbudowane działy HR mogą mieć problemy ze sprostaniem temu zadaniu. Presja czasu, nadmiar obowiązków i formalności — to wszystko sprawia, że szybka rekrutacja dużych wolumenów pracowników staje się bardzo trudna. Ale czy niemożliwa? Na pewno nie wtedy, kiedy zajmuje się tym agencja pracy.

Jak zachęcić pracowników do wypowiadania się?

Jak zachęcić pracowników do wypowiadania się?

Skuteczna i pozytywna komunikacja jest bardzo ważnym aspektem każdej organizacji, zwiększa satysfakcję pracowników i w sposób korzystny napędza funkcjonowanie przedsiębiorstwa. Możliwość dialogu może pomóc w zrozumieniu i zdefiniowaniu oczekiwań pracowników oraz wpłynąć na zwiększenie efektywności pracy zespołu. Dobre relacje ze współpracownikami oraz rozwój zdrowej kultury organizacyjnej ma korzystny wpływ na współpracę, która staje się kluczową umiejętnością w organizacjach. Jeżeli pracujesz w „cichym’’ biurze i pracownicy są niechętni, aby wyrażać swoje zdanie, przyjrzyjmy się bliżej kilku wskazówkom dotyczących tego, jak przerwać ciszę i zachęcić pracowników do wypowiadania się.

Wymagający Klient/Kandydat – jak z nimi współpracować?

Wymagający Klient/Kandydat – jak z nimi współpracować?

W branży usług rekrutacyjnych naszymi „klientami” są Firmy i kandydaci poszukujący/nieposzukujący zatrudnienia. Wiadomo, rynek pracy jest trudny, oczekiwania interesariuszy zmieniają się. Raz szala wymagań przechyla się na stronę jednych, raz drugich. Można zadać sobie pytanie czy klient/kandydat WYMAGAJĄCY oznacza zawsze trudnego? Wiele zależy od naszego podejścia do wyzwań.

Zdarza Ci się mieć trudności z pozyskaniem kandydatów?

Budowa wizerunku pracodawcy. Wszystko w Twoich rękach!

[post_title]

[post_published]

PROGRES

Employer branding, czyli budowanie wizerunku pracodawcy, jest obszarem, który już mocno osiadł w rzeczywistości polskich firm. Nie jest to kwestia mody, to raczej trend świadomego zarządzania czymś, co i tak ma miejsce, co i tak się dzieje. Obserwując rynek, widzę, że mamy już za sobą ten czas kiedy osoby zarządzające firmami lub pracownicy HRu mówili: ‘Employer Branding – nie, nie potrzebuję tego’. Teraz mamy dużo większą świadomość, że wizerunek pracodawcy istnieje, niezależnie od tego czy się nim zajmujemy, czy nie. To z kolei powoduje, że zaczynamy myśleć o nim coraz bardziej systemowo i strategicznie. Nie jest oczywiście tak, że każda firma prowadzi działania mające na celu budowanie określonego, przemyślanego wizerunku, ale na pewno zdecydowana większość firm wie, że na wizerunek trzeba zwracać uwagę.

To, co i w jaki sposób będziemy robić, zależy w dużej mierze zarówno od naszej firmy (branży, wielkości, grupy docelowej), a także od budżetu, który posiadamy. Niezależnie jednak od tych czynników powinniśmy świadomie podejść do tematu i opracować rozwiązania dopasowane do naszej specyfiki. Warto podjąć działania i dołączyć do grona tych firm, które pracują na swój wizerunek dbając o niego zarówno wewnątrz, jak i na zewnętrz. Jest to na pewno jeden z elementów przewagi konkurencyjnej i nie chodzi tu jedynie o dobrze przemyślane hasła, czy ciekawą stronę kariera. Chodzi tutaj o kompleksowe podejście do HRu, o dopasowywanie działań do pracowników i kandydatów oraz o świadome planowanie wdrażanych rozwiązań.

W pierwszej kolejności powinniśmy zastanowić się nad tym w czyich oczach chcemy posiadać jak najlepszy wizerunek pracodawcy, czyli określić naszą grupę docelową. To od niej będą uzależnione praktycznie wszystkie działania i to ona będzie determinowała drogę, którą będziemy podążać.

W kolejnym kroku powinniśmy zwrócić uwagę na wizerunek pracodawcy wewnątrz firmy. Jeśli planujemy działania EB na zewnątrz, powinniśmy mieć pewność, że środowisko pracy, narzędzia, czy działania HR są dobrze odbierane przez pracowników i że będą adekwatne dla naszej grupy docelowej. Powinniśmy mieć pewność, że pracownicy pozytywnie myślą i mówią o swojej pracy – informacje o tym mogą pochodzić chociażby z analizy ankiet (np. badania motywacji i zaangażowania pracowników) lub z obserwacji wpisów w internecie. Warto przyjrzeć się firmie od środka dość krytycznym okiem – czy zarządzamy rozwojem pracowników, czy mamy system ocen, czy posiadamy ścieżki rozwoju i kariery, czy system motywacyjny faktycznie stwarza warunki do motywowania, czy miejsce pracy i atmosfera sprzyja efektywności pracowników, czy menedżerowie są odpowiednio przygotowani do swojej pracy… Punktów, na które warto spojrzeć jest wiele, ale powinien przyświecać im jeden cel – sprawdzenie na ile mój wewnętrzny wizerunek pracodawcy jest atrakcyjny. Jeśli mamy pewność, że wewnątrz firmy wszystko ze sobą współgra, a nasi pracownicy pozytywnie oceniają EB swojego pracodawcy, możemy wyruszyć ku działaniom zewnętrznym.

Przy employer brandingu zewnętrznym, ważne jest zadbanie o spójność przekazu z EB wewnętrznym firmy. Poza tym całość działań powinna być nakierowana na naszą grupę docelową.
I tu wracamy do pierwszego etapu naszych działań. Określenie do kogo kierujemy nasze działania jest początkiem, zwłaszcza dla działań nakierowanych na EB zewnętrzny. Na tej podstawie jesteśmy w stanie określić EVP (employer value proposition) – czyli unikalną wartość, którą jako firma oferujemy naszym pracownikom. Powinny być to elementy dopasowane do naszej grupy docelowej, poza tym powinny nas wyróżniać na tle innych firm i muszą być zgodne z tym, co faktycznie pracownik u nas zastanie. Jeśli będziemy komunikować wyjątkową atmosferę pracy – obiecywać swobodny dress code i chillout room, zastanówmy się, czy możemy temu sprostać. Jeśli w praktyce okaże się, że swoboda dress codu polega na wyborze koloru garnituru, do chillout roomu nikt nie wchodzi, gdyż jest to źle odbierane przez przełożonych, nie możemy liczyć na to, że nasze działania w ramach EVP przyniosą pozytywny wydźwięk. EVP powinno zachęcać, ale musi być szczere i takie typowo ‘nasze’.

W początkowym etapie, kluczowe jest także opracowanie strategii działania – rzecz, choć oczywista, często zapominana. Znaczna część firm działa na bieżąco, nie zastanawiając się nad tym jaki chce osiągnąć cel i nie zatrzymując się nad tym jakie działania powinny być podjęte, aby ten cel zrealizować. Bez zaplanowania działań, odpowiedniego dobrania tych, które będą dopasowane do naszej firmy i przygotowania harmonogramu, będziemy działać zbyt chaotycznie i incydentalnie, a to nie przyniesie właściwych efektów. Dlatego też, konieczne jest opracowanie strategii wraz z oszacowaniem budżetu i określeniem w jaki sposób będziemy mierzyć efekty działań employer brandingowych. Ważne jest, aby wraz za czasem i kosztami, które poświęcamy na działania, podążały efekty – koniecznie wymierne, aby dało się oszacować, czy ponoszone przez nas nakłady zwracają się, a jeśli tak, to w jakim stopniu.

Dalej czekają nas kolejne etapy działań – planowanie konkretnych realizacji, kampanie online i offline dopasowane do grup docelowych, odpowiednio przygotowana strona kariera, materiały rekrutacyjne i wiele innych, spośród, których możemy dobierać adekwatne rozwiązania dla naszej firmy. To, co wybierzemy w kolejnych etapach i na ile będzie to skuteczne, w dużej mierze zależy od tego jak przygotujemy się do działania na starcie. Dlatego też, tak ważny jest początek działań – często niezbyt spektakularny i mało wciągający, ale pozwalający na rozwinięcie skrzydeł w kolejnych etapach naszego projektu.

Więcej wpisów

Jak zrekrutować duże wolumeny pracowników w krótkim czasie?

Jak zrekrutować duże wolumeny pracowników w krótkim czasie?

Zapotrzebowanie na zatrudnienie dużej grupy pracowników w krótkim czasie to wyzwanie, przed którym stają przedsiębiorstwa produkcyjne, logistyczne i budowlane. Nie da się ukryć, że nawet najbardziej rozbudowane działy HR mogą mieć problemy ze sprostaniem temu zadaniu. Presja czasu, nadmiar obowiązków i formalności — to wszystko sprawia, że szybka rekrutacja dużych wolumenów pracowników staje się bardzo trudna. Ale czy niemożliwa? Na pewno nie wtedy, kiedy zajmuje się tym agencja pracy.

Jak zachęcić pracowników do wypowiadania się?

Jak zachęcić pracowników do wypowiadania się?

Skuteczna i pozytywna komunikacja jest bardzo ważnym aspektem każdej organizacji, zwiększa satysfakcję pracowników i w sposób korzystny napędza funkcjonowanie przedsiębiorstwa. Możliwość dialogu może pomóc w zrozumieniu i zdefiniowaniu oczekiwań pracowników oraz wpłynąć na zwiększenie efektywności pracy zespołu. Dobre relacje ze współpracownikami oraz rozwój zdrowej kultury organizacyjnej ma korzystny wpływ na współpracę, która staje się kluczową umiejętnością w organizacjach. Jeżeli pracujesz w „cichym’’ biurze i pracownicy są niechętni, aby wyrażać swoje zdanie, przyjrzyjmy się bliżej kilku wskazówkom dotyczących tego, jak przerwać ciszę i zachęcić pracowników do wypowiadania się.

Wymagający Klient/Kandydat – jak z nimi współpracować?

Wymagający Klient/Kandydat – jak z nimi współpracować?

W branży usług rekrutacyjnych naszymi „klientami” są Firmy i kandydaci poszukujący/nieposzukujący zatrudnienia. Wiadomo, rynek pracy jest trudny, oczekiwania interesariuszy zmieniają się. Raz szala wymagań przechyla się na stronę jednych, raz drugich. Można zadać sobie pytanie czy klient/kandydat WYMAGAJĄCY oznacza zawsze trudnego? Wiele zależy od naszego podejścia do wyzwań.

Zdarza Ci się mieć trudności z pozyskaniem kandydatów?

8 najważniejszych zmian w prawie pracy, o których musisz wiedzieć!

[post_title]

[post_published]

PROGRES

  1. WYŻSZE WYNAGRODZENIE MINIMALNE

W roku 2015 kwota minimalnego wynagrodzenia z 1680 zł brutto wzrosła do 1750 zł brutto miesięcznie. Wraz ze wzrostem wynagrodzenia zaszły także zmiany w wysokości świadczeń uzależnionych od jego wysokości:

  • Dodatek za pracę w porze nocnej.
  • Wynagrodzenie za czas choroby.
  • Odprawa z tytułu rozwiązania stosunku pracy – maksymalna wysokość odprawy w 2015 roku wynosi 26 250 zł (15 x minimalne wynagrodzenie tj. 1750).
  • Składki na ubezpieczenie społeczne – wzrost wynagrodzenia minimalnego powoduje także wzrost kosztów  zatrudnienia takiego pracownika. Miesięczna kwota to 84,53 zł.
  • Wyższa kwota wolna od potrąceń.
  1. ŚWIADCZENIE USŁUG NA ODLEGŁOŚĆ W NIEDZIELE I ŚWIĘTA
  • Praca w niedziele i święta – do katalogu dozwolonych prac doszły: wykonywanie prac zapewniających możliwość świadczenia tego rodzaju usług, oraz świadczenie usług na odległość przy wykorzystaniu środków komunikacji elektronicznej (w myśl przepisów o świadczeniu usług drogą elektroniczną lub urządzeń telekomunikacyjnych w rozumieniu przepisów prawa telekomunikacyjnego, odbieranych poza terytorium Polski).
  • Usługi odbierane za granicą – świadczenie usług na rzecz beneficjenta znajdującego się poza granicami Państwa.
  • Czynności usługowe – planowanie czasu pracy dla pracowników w niedziele i święta może dotyczyć wyłącznie czynności usługowych, których wykonywanie odbywa się przy wykorzystaniu środków komunikacji elektronicznej i urządzeń telekomunikacyjnych.
  • Polskie święto normalnym dniem pracy za granicą – zgodnie z nowymi przepisami, można świadczyć zdalnie pracę w polskie święta na rzecz zagranicznych kontrahentów, jeśli dla nich jest to normalny dzień pracy.
  1. BADANIA LEKARSKIE – już od 01.04.2015, nowy pracodawca może zatrudnić pracownika na podstawie aktualnego orzeczenia lekarskiego wystawionego u byłego pracodawcy. Jedynymi warunkami jest ustanie stosunku pracy u poprzedniego pracodawcy i rozpoczęcie pracy u nowego w przeciągu 30 dni. Nowy pracodawca zobowiązany jest potwierdzić, że warunki panujące w jego firmie są zbieżne z tymi z poprzedniego zakładu.
  1. ZMIANY W ZATRUDNIANIU BEZROBOTNYCH –Nowelizacja ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy ma poprawić skuteczność publicznych służb zatrudnienia m.in. dostosować działania urzędów pracy do indywidualnych potrzeb bezrobotnych i pracodawców. Dzięki zmianom powstały także nowe narzędzia wspierające tworzenia miejsc pracy i zatrudnienie bezrobotnych:

– Krajowy Fundusz Szkoleniowy zasilany z Funduszu Pracy  dla bezrobotnych do 25 roku życia.

– Z 6 do 4 miesięcy skróci się czas, w którym urzędy będą zobowiązane przedstawić ofertę pracy, stażu lub podniesienia kwalifikacji.

Będzie także możliwość finansowania z budżetu Funduszu Pracy np. pomocy prawnej dla urzędów pracy i środków na współfinansowanie projektów z Europejskiego Funduszu Społecznego dla samorządów. Nowy rok przyniesie nam także zmiany w zasadach pośrednictwa pracy w ramach europejskiej sieci EURES i dotyczące przekazywania przez ZUS urzędom pracy danych dotyczących ubezpieczenia bezrobotnych.

  1. PODATEK OD AUTA SŁUŻBOWEGO – od 01.01.2015, obowiązywać będą nowe zasady ustalania przychodu pracowników w przypadku nieodpłatnego używania samochodów służbowych do celów prywatnych. Wartość pieniężna nieodpłatnego świadczenia przysługującego pracownikowi z tytułu wykorzystywania samochodu służbowego do celów prywatnych będzie wynosiła 250 zł miesięcznie (dla samochodów o pojemności silnika do 1600 cm3) albo 400 zł miesięcznie ( dla samochodów o pojemności silnika powyżej 1600 cm3).
  1. ZATRUDNIANIE NIEPEŁNOSPRAWNYCH . KRÓTSZY DZIEŃ PRACY- każdej osobie zaliczonej do umiarkowanego i znacznego stopnia niepełnosprawności, przysługują skrócone normy czasu pracy (7-godzinna norma dobowa i 35-godzinna norma tygodniowa), chyba, że na wniosek pracownika lekarz wyda zaświadczenie o tym, że może ona pracować w pełnym wymiarze czasu pracy.
  1. NOWA USTAWA O CUDZOZIEMCACH – nowością jest wydanie jednego zezwolenia zarówno na pobyt jak i na pracę w Polsce. Obecnie cudzoziemiec może ubiegać się o nie w zakresie jednej procedury. Istnieje jednak nadal możliwość, aby to pracodawca starał się o zezwolenie na pracę, na podstawie którego cudzoziemiec będzie ubiegał się o wizę.
  1. OSKŁADKOWANIE UMÓW ZLECEŃ ORAZ WYNAGRODZEŃ CZŁONKÓW RAD NADZORCZYCH – obowiązkowemu ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu od 01.01.2015 podlegać będą wszyscy członkowie rad nadzorczych, którzy pobierają z tego tytułu wynagrodzenie, bez względu na to czy podlegają ubezpieczeniu z innego tytułu czy też pobierają emeryturę i rentę przez cały okres sprawowania funkcji.

Autorzy:

Magdalena Baster – Szóstka – Kierownik Oddziału

Joanna Świderska – Konsultant

Więcej wpisów

Jak zrekrutować duże wolumeny pracowników w krótkim czasie?

Jak zrekrutować duże wolumeny pracowników w krótkim czasie?

Zapotrzebowanie na zatrudnienie dużej grupy pracowników w krótkim czasie to wyzwanie, przed którym stają przedsiębiorstwa produkcyjne, logistyczne i budowlane. Nie da się ukryć, że nawet najbardziej rozbudowane działy HR mogą mieć problemy ze sprostaniem temu zadaniu. Presja czasu, nadmiar obowiązków i formalności — to wszystko sprawia, że szybka rekrutacja dużych wolumenów pracowników staje się bardzo trudna. Ale czy niemożliwa? Na pewno nie wtedy, kiedy zajmuje się tym agencja pracy.

Jak zachęcić pracowników do wypowiadania się?

Jak zachęcić pracowników do wypowiadania się?

Skuteczna i pozytywna komunikacja jest bardzo ważnym aspektem każdej organizacji, zwiększa satysfakcję pracowników i w sposób korzystny napędza funkcjonowanie przedsiębiorstwa. Możliwość dialogu może pomóc w zrozumieniu i zdefiniowaniu oczekiwań pracowników oraz wpłynąć na zwiększenie efektywności pracy zespołu. Dobre relacje ze współpracownikami oraz rozwój zdrowej kultury organizacyjnej ma korzystny wpływ na współpracę, która staje się kluczową umiejętnością w organizacjach. Jeżeli pracujesz w „cichym’’ biurze i pracownicy są niechętni, aby wyrażać swoje zdanie, przyjrzyjmy się bliżej kilku wskazówkom dotyczących tego, jak przerwać ciszę i zachęcić pracowników do wypowiadania się.

Wymagający Klient/Kandydat – jak z nimi współpracować?

Wymagający Klient/Kandydat – jak z nimi współpracować?

W branży usług rekrutacyjnych naszymi „klientami” są Firmy i kandydaci poszukujący/nieposzukujący zatrudnienia. Wiadomo, rynek pracy jest trudny, oczekiwania interesariuszy zmieniają się. Raz szala wymagań przechyla się na stronę jednych, raz drugich. Można zadać sobie pytanie czy klient/kandydat WYMAGAJĄCY oznacza zawsze trudnego? Wiele zależy od naszego podejścia do wyzwań.